เก้าอี้น้องยิ้ม ช่วยฟื้นฟูสมรรถภาพเด็กพิการ

เก้าอี้น้องยิ้ม” ช่วยฟื้นฟูสมรรถภาพเด็กพิการ

สกว.สนับสนุนนักวิจัย มจธ. ออกแบบ “เก้าอี้น้องยิ้ม” ที่เหมาะกับบริบทสังคมไทย เพื่อช่วยบำบัดฟื้นฟูสมรรถภาพของเด็กพิการทั้งในกรุงเทพฯ และชนบทที่ห่างไกล หวังกระตุ้นให้เด็กบำบัดอย่างสม่ำเสมอและช่วยเหลือตัวเองได้ในอนาคต

รศ.ดร.อภิศักดิ์ ธีระวิสิษฐ์ ผู้อำนวยการฝ่ายสำนักงาน สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) พร้อมด้วย ผศ.ดร.ชูจิต ตรีรัตนพันธ์ หัวหน้าโครงการวิจัยเพื่อการออกแบบผลิตภัณฑ์ร่วมกับชุมชนที่สามารถช่วยในการบำบัดฟื้นฟูสมรรถภาพเด็กพิการทางกายภาพในชนบทที่ห่างไกล คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการออกแบบ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (มจธ.) มอบ “เก้าอี้น้องยิ้ม” สำหรับการฟื้นฟูเด็กพิการ แก่ นางอรพรรณ สุวรรณรัตน์ รองประธานมูลนิธิอนุเคราะห์คนพิการ ณ โรงเรียนศรีสังวาลย์

ผศ.ดร.ชูจิต กล่าวว่า การฝึกกายภาพบำบัดอย่างสม่ำเสมอและถูกต้องเหมาะสม รวมถึงการมีส่วนร่วมของครอบครัวมีส่วนสำคัญอย่างมากต่อการฟื้นฟูสมรรถภาพของเด็กพิการทางกายภาพ จึงเป็นแรงบันดาลใจให้นักวิจัยพัฒนาแนวทางการออกแบบสิ่งอำนวยความสะดวกที่เหมาะสมต่อการใช้ชีวิตและบำบัดรักษา ตลอดจนพัฒนาศักยภาพผู้ป่วยเด็กที่มีความพิการทางสมอง อายุระหว่าง 3-9 ปี รวมทั้งสร้างทัศนคติและแรงจูงใจที่ดีในการบำบัด ซึ่งจะสามารถช่วยพยุงอาการของเด็กไม่ให้แย่ลงหรือฟื้นฟูจนดีขึ้น ทั้งนี้พัฒนาการของเด็กในช่วงขวบปีแรกจนถึง 7 ปี เป็นช่วงที่เด็กมีพัฒนาการสูงสุด หากพ้นจากช่วงนี้ไปและไม่เคยรับการฟื้นฟูด้านต่าง ๆ อย่างสม่ำเสมอจะส่งผลให้กล้ามเนื้อข้อต่อต่าง ๆ มีอาการเกร็งหรือยึดติดมากขึ้น การพัฒนาจะไม่ได้ผลอย่างเต็มที่ ส่งผลให้เด็กไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ในอนาคต

จากการลงพื้นที่ในจังหวัดมหาสารคามเพื่อสังเกตการณ์การใช้ชีวิตประจำวันและพูดคุยกับครอบครัวเด็กพิการทางสมองที่มีปัญหาในการบำบัดฝึกฝน รวมถึงการอำนวยความสะดวกในการใช้ชีวิตประจำวัน พบว่าส่วนใหญ่จะทำกิจกรรมบนพื้น ดังนั้น การพัฒนาอุปกรณ์ในโครงการวิจัยจึงเน้นที่การสนับสนุนให้เด็กมีการเคลื่อนที่ได้ด้วยตัวเองไปรอบ ๆ ภายในบ้านอย่างมีอิสระและปลอดภัย ซึ่งจะช่วยส่งเสริมให้เด็กเกิดความสนุกสนานและได้รับการฝึกฝนในการควบคุมการเคลื่อนไหวของที่นั่งตามศักยภาพที่มี เพื่อสร้างแรงกระตุ้นให้เด็กมีความอยากรู้อยากเห็นกับสิ่งรอบตัวมากขึ้น และทดลองสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่รอบตัวมากขึ้น คณะผู้วิจัยจึงได้ออกแบบพัฒนาต้นแบบ “เก้าอี้น้องยิ้ม” ซึ่งมีลักษณะของเก้าอี้ทรงเตี้ยและมีล้อ เพื่อให้เด็กใช้แขนขาช่วยในการเคลื่อนที่ตามที่ต้องการ ซึ่งจะกระตุ้นให้เด็กพัฒนากล้ามเนื้อให้แข็งแรงมากยิ่งขึ้น โดยเก้าอี้ดังกล่าวมีรูปร่างและสีสันสดใส เป็นที่ชื่นชอบของเด็ก จึงสามารถดึงดูดให้เด็กเข้ามาใช้งาน ที่สำคัญคือ ปลอดภัย ไม่ซับซ้อน เด็กสามารถขึ้นใช้งานได้เอง เหมือนของเล่นเด็กปกติทั่วไปที่ใช้ในชีวิตประจำวันได้ และมีการใช้งานหลากหลายรูปแบบ เช่น เคลื่อนที่โดยใช้ขาหรือมือ ทำให้เด็กที่มีความแตกต่างกันสามารถใช้งานในลักษณะที่เหมาะสมกับตนเองได้

การวิจัยนี้ได้รับความอนุเคราะห์จากศูนย์บริการคนพิการ โรงเรียนศรีสังวาลย์ ซึ่งได้รับคำแนะนำและทดสอบผลิตภัณฑ์จนได้ผลเป็นที่น่าพอใจจากครูกายภาพบำบัด อย่างไรก็ตาม การใช้เก้าอี้พลาสติกตามแบบที่พัฒนามาเบื้องต้นจะต้องมีค่าใช้จ่ายในการขึ้นรูปทำแม่พิมพ์ฉีดพลาสติกในราคาสูง และต้องผลิตจำนวนมากจึงจะคุ้มทุน ผู้วิจัยได้สรรหาเก้าอี้ที่มีลักษณะใกล้เคียงในท้องตลาดมาประยุกต์ใช้ในการออกแบบ โดยได้รับความอนุเคราะห์จากบริษัท ไพโอเนียร์ อินดรัสเทียล คอร์ปอเรชั่น จำกัด เพื่อใช้ในโครงการวิจัยและมอบให้โรงเรียนศรีสังวาลย์นำไปใช้งาน ส่วนโครงสร้างเหล็กที่รองรับเก้าอี้และการประกอบล้อทั้งหมดได้รับการช่วยเหลือจากบริษัท เฟอร์นิสต์ ในการทำต้นแบบ ทำให้คณะผู้วิจัยจึงสามารถผลิต “เก้าอี้น้องยิ้ม ได้สำเร็จในราคาต้นแบบตัวละไม่เกิน 3,500 บาท รับน้ำหนักตัวเด็กได้ถึง 60 กิโลกรัม และได้ยื่นจดสิทธิบัตรด้านการออกแบบผลิตภัณฑ์เป็นที่เรียบร้อยแล้ว

ปัจจุบันผู้วิจัยได้นำ “เก้าอี้น้องยิ้ม” ไปมอบให้แก่ศูนย์บริการคนพิการในโรงเรียนศรีสังวาลย์ จำนวน 2 ตัว เพื่อใช้ในกิจกรรมกายภาพบำบัดในโรงเรียน ซึ่งมีเด็กพิการในชั้นอนุบาลและชั้นประถมศึกษารวม 195 คน รวมถึงครอบครัวเด็กที่พิการทางสมองที่มหาสารคามจำนวน 1 ตัว ศูนย์ดูแลสุขภาพและพัฒนาเด็กเล็ก อบต.วังแสง จ.มหาสารคาม จำนวน 1 ตัว ศูนย์การศึกษาพิเศษประจำจังหวัดมหาสารคามจำนวน 1 ตัว และได้รับการคัดเลือกจาก มจธ. ทูลเกล้าฯ ถวายแด่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในงานมหกรรมวิจัยแห่งชาติ พ.ศ. 2558