การผ่าตัดเยื่อบุโพรงจมูกในผู้ป่วยโรคภูมิแพ้

นพ.ธนาวุฑฒ์ โสภักดี

การผ่าตัดเยื่อบุโพรงจมูกในผู้ป่วยโรคภูมิแพ้

                                                            

            โรคเยื่อบุโพรงจมูกอักเสบจากภูมิแพ้เกิดจากเยื่อบุจมูกไวต่อสิ่งกระตุ้นมากผิดปกติ เช่น ฝุ่น ไรฝุ่น ควัน กลิ่นผิดปกติ การเปลี่ยนแปลงของอากาศ กระตุ้นให้ผู้ป่วยมีอาการคัน จาม คัดจมูก น้ำมูกไหล และเสมหะลงคอ การรักษาโรคเยื่อบุโพรงจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ ได้แก่ หลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้นร่วมกับการใช้ยารับประทานและยาพ่นจมูกจะสามารถบรรเทาอาการต่าง ๆ ดังกล่าวได้ แต่ในผู้ป่วยบางรายแม้จะหลีกเลี่ยงและใช้ยาอย่างเต็มที่แล้ว แต่อาการต่าง ๆ ดังกล่าวไม่ดีขึ้น หรือไม่สามารถหลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้นดังกล่าวได้ หรือไม่ต้องการใช้ยา การผ่าตัดเยื่อบุโพรงจมูกในผู้ป่วยโรคภูมิแพ้เป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการรักษาให้อาการต่าง ๆ ดังกล่าวดีขึ้นได้
            การผ่าตัดเยื่อบุโพรงจมูกจากภูมิแพ้ช่วยการรักษาอาการคัดจมูกเป็นหลัก ลดอาการคัน จาม คัดจมูก น้ำมูกไหล และเสมหะลงคอ เนื่องจากโรคจมูกอักเสบเรื้อรังที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา การผ่าตัดดังกล่าวอาจทำได้หลายวิธี เช่น การใช้คลื่นวิทยุความถี่สูง เลเซอร์ พลาสมา ซึ่งเครื่องมือดังกล่าวสามารถเปลี่ยนเป็นพลังงานความร้อนให้แก่เนื้อเยื่อรอบ ๆ ซึ่งจะทำให้เกิดการสูญเสียสภาพและการตายของเนื้อเยื่อ (coagulation necrosis) ขึ้นภายใน 1-2 เดือน หลังจากนั้นจะเกิดเนื้อเยื่อพังผืด เกิดการหด และลดปริมาตร (volume contraction) ของเยื่อบุจมูกที่อุดกั้นโพรงจมูก ทำให้โพรงจมูกโล่งขึ้น หายใจได้สะดวกขึ้น นอกจากนั้นความร้อนดังกล่าวยังไปทำลายเส้นประสาทและต่อมสร้างน้ำมูก ทำให้อาการคัน จาม น้ำมูกไหล และเสมหะลงคอลดลงด้วย ปริมาณความร้อนที่เยื่อบุจมูกได้รับจะต่ำ ทำให้เกิดการบาดเจ็บต่อเนื้อเยื่อรอบ ๆ น้อยกว่า ดังนั้น ทำให้อาการปวดหรือเจ็บแผลหลังผ่าตัดน้อย และในรายที่มีอาการคัดจมูกเรื้อรังสามารถใช้ในการรักษาผู้ป่วยที่มีปัญหาผนังกั้นช่องจมูกคด ร่วมกับเยื่อบุโพรงจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ได้

            จากการรวบรวมข้อมูลในฐานข้อมูลเชิงประจักษ์พบว่า การผ่าตัดเยื่อบุโพรงจมูกช่วยให้เยื่อบุโพรงจมูกมีขนาดเล็กลง สามารถหายใจได้ดีขึ้น การผ่าตัดเยื่อบุโพรงจมูกมีหลากหลาย ได้แก่ คลื่นวิทยุความถี่สูง เลเซอร์ พลาสมา หรือการตัดบางส่วนออก แต่ละวิธีมีศักยภาพและภาวะแทรกซ้อนแตกต่างกันออกไป การผ่าตัดเยื่อบุโพรงจมูกสามารถลดอาการของผู้ป่วยได้จริง อาการของผู้ป่วยดีขึ้นจริง แต่ขาดการศึกษาถึงผลข้างเคียง และขาดการศึกษาเปรียบเทียบที่น่าเชื่อถือ ยังต้องรอผลการศึกษาที่มากขึ้นถึงผลการรักษาในระยะยาว และผลข้างเคียงในระยะยาว

          กล่าวโดยสรุป การรักษาเยื่อบุโพรงจมูกจากโรคภูมิแพ้โดยการผ่าตัดมีประโยชน์ในการช่วยลดอาการของภูมิแพ้ ให้ผลดีในผู้ป่วยที่มีอาการคัดจมูกเป็นหลัก และสามารถช่วยลดอาการคัน จาม น้ำมูกได้ การรักษาได้ผลดีในช่วงระยะเวลาหนึ่ง ยังต้องการข้อมูลการศึกษาเพิ่มเติมถึงผลการรักษาในระยะยาวต่อไป