ถึงเวลาหยุดแก่ ?

ผศ.ดร.นพ.ประกอบ ผู้วิบูลย์สุข         

            ช่วงหลัง ๆ มานี้ วิทยาการด้านศาสตร์ชะลอวัยกำลังเป็นที่สนใจศึกษากันอย่างกว้างขวาง แล้วอย่างเรา ๆถึงเวลาหรือยังที่จะเริ่มกลับมาคิดถึงมุมนี้กันบ้าง เพราะความชราหรือความเสื่อมนั้นเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้คนเราป่วย ไม่ว่าเป็นมะเร็ง โรคหัวใจ โรคอัลไซเมอร์ที่หลาย ๆ คนกลัว และอื่น ๆ อีกมากมาย

            ลองคิดดูนะครับ หากเราสามารถชะลอหรือหยุดกระบวนการชราภาพได้ โรคอะไรต่อมิอะไรอาจไม่เกิด หรือเกิดก็หายได้เร็วขึ้น อายุเราจะยืนยาวขึ้นโดยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นไปด้วยกัน

            ความคิดทำนองนี้มีคนใฝ่ฝันอยากให้เป็นจริงกันมานานแล้ว จนเกิดความพยายามหา “ยาอายุวัฒนะ” กันมานานนับพันปี และมันก็มีความหวังเล็ก ๆ เกิดขึ้นเรื่อยมา

            ลองยกตัวอย่างดูนะครับ

            มีนักวิจัยทดลองนำพลาสมาของหนูหนุ่ม ๆ หรือแม้กระทั่งพลาสมาจากมนุษย์ที่อายุน้อย ๆ มาฉีดให้แก่หนูแก่ ๆ ปรากฏว่าหนูแก่ ๆ มีสุขภาพที่แข็งแรงขึ้น แอคทีฟขึ้น ดูสดใสกว่าวัย สัญญาณความแก่ต่าง ๆ ลดลง และยังมีรายงานเล็ก ๆ ออกมาเรื่อย ๆ ที่สังเกตเห็นว่า คนแก่ที่ได้รับการให้เลือด (ไม่ว่ากรณีใด ๆ) จากคนอายุน้อยกว่า 25 ปี มีสุขภาพที่ดีขึ้นกว่าการรับเลือดจากคนอายุมากกว่านั้น

            สมมติฐานเรื่องข้างต้นมีผู้สนใจกันทั่วโลก หนึ่งในนั้นคือบริษัทในสหรัฐอเมริกาชื่อ Ambrosia ประกาศให้เลือดของคนวัยหนุ่มสาวกับใครที่สนใจ (ไม่ฟรีครับ เสียเงิน) แล้วเก็บสถิติทำนองทำการวิจัย เขาหวังว่าจะเก็บเคสได้สัก 600 คน ตอนนี้มีคนมาสมัครไว้ 40 คนแล้ว ในจำนวนนี้ 20 คนได้รับการถ่ายเลือด กลุ่มคนเหล่านี้ส่วนใหญ่อายุ 60-70 ปีที่อยากทดลอง ปรากฏรายงานว่า พวกเขาเหล่านี้สมองดีขึ้น กล้ามเนื้อแข็งแรงมีพลังขึ้น

            เรื่องนี้ยังไม่มีข้อสรุป และไม่สามารถยืนยันผลดีได้นะครับ ขอเตือนท่านผู้อ่าน!

            หลายคนยังไม่เชื่อสมมติฐานข้างต้นนี้ ส่วนอีกหลายคนหันไปสนใจสิ่งที่ดูจะดีกว่า นั่นคือการเสริมความยาวของ telomeres (ส่วนปลายสุดของโครโมโซมที่เชื่อว่ายิ่งยาวจะยิ่งมีอายุยืน) เพราะนานพอสมควรมาแล้วที่มีผลการวิจัยหลากหลายมากมายที่พบว่า telomeres มีหน้าที่ปกป้องยีนไม่ให้ถูกทำลายเสียหาย หรือพูดแบบง่าย ๆ คือ ป้องกันไม่ให้เซลล์ตาย คนคนนั้นก็จะแก่ช้าหรืออายุยืน และนักวิจัยพบหลักฐานเชื่อมโยงว่า คนหรือสัตว์ที่มี telomeres สั้นจะตายไว

            ที่ประเทศสเปน ศูนย์วิจัยมะเร็งแห่งชาติในกรุงมาดริด โดยคุณมาเรีย บลาสโค (Maria Blasco) ได้ศึกษา telomeres มานานหลายปี ขณะนี้กำลังพยายามศึกษาวิธีทำให้ telomeres ของหนูทดลองยาวออกด้วยการใช้ยีนบำบัด (gene therapy) สิ่งที่เธอทำได้สำเร็จแล้วคือ ยืดอายุของหนูทดลองได้ยาวขึ้นร้อยละ 40 ของอายุหนู

            การทดลองนี้ยังไม่สามารถนำมาสู่มวลชนได้ ยังต้องทดลองทำในมนุษย์อีกสักพักใหญ่ รวมทั้งต้องดูแลปัญหาความปลอดภัยด้วย อาทิ บางคนกลัวว่า telomeres ที่ยาวเกินไปอาจไม่ทำให้เซลล์ตายง่ายก็จริง แต่กลัวว่าจะกลายเป็นมะเร็งไปเสียหรือเปล่า ส่วนในอีกมุมหนึ่งของโลกนั้น ที่ซีแอตเทิล สหรัฐอเมริกา รายนี้ไม่กลัว แถมยังทำการทดลองกับตัวเองเสียเลย

            คุณลิซ พาร์ริช (Liz Parrish) เชื่อมั่นในทฤษฎีการเพิ่มความยาว telomeres มาก ถึงกับได้ร่วมกับนักวิจัยพัฒนาดัดแปลงวิธี Blasco’s gene therapy ซึ่งเธอเป็นผู้ถูกทดลองเอง เวลาผ่านมา 1 ปีแล้ว ยังไม่ทราบผลว่าออกหัวหรือก้อย แต่เธอบอกว่ารู้สึกดีมาก และจะเริ่มทดลองในมนุษย์ในประเทศอื่น ๆ นอกประเทศสหรัฐอเมริกาด้วย

            ยังมีวิธีอื่น ๆ อีกที่อาจช่วยชะลอความชรา

            มีคนใช้ heavy fats ช่วยลดเคมีของเสียที่แต่ละเซลล์ในร่างกายคนเราปล่อยออกมาสู่เซลล์ข้างเคียง เคมีของเสียเหล่านี้ทำให้เซลล์ติดกัน เฉาเสียหาย

            ส่วนอีกกลุ่มใหญ่ก็ทดลองใช้ยาเบาหวาน (metformin) ช่วยชะลอความแก่ (เรื่องนี้ผมเคยเขียนถึงนานมาแล้ว ลองไปหาอ่านฉบับเก่า ๆ ดูนะครับ)

            และก็มีอีกหลายแห่งที่รับตรวจแบบเฉพาะบุคคล ดู gene sequence ดู microbiome สแกน ตรวจเลือด นู่นนี่นั่นอีกมากมาย เพื่อดูความไม่สมดุลแล้วแก้ไขเสียแต่เนิ่น ๆ ป้องกันไม่ให้เป็นโรคที่มีแนวโน้มกำลังจะย่างกรายเข้ามา วิธีเหล่านี้ใช้เงินสูง คงไม่เหมาะกับบุคคลทั่ว ๆ ไป

            ครับ ยังมีอีกมากมายหลากหลายวิธี

            แต่ ณ ขณะนี้ คำแนะนำที่ดีที่สุด และที่สำคัญไม่เสียเงินมาก นั่นคือ

            “การดูแลอาหารการกินให้ได้สัดส่วน เหมาะสม และการออกกำลังกาย!”

            ทำแบบนี้ไปพลาง ๆ ก่อนนะครับ