Minocycline ยาปฏิชีวนะที่อาจช่วยในการรักษาโรคซึมเศร้า        

         เป็นที่ทราบกันโดยทั่วไปว่าในปัจจุบันการรักษาทั่วไปสำหรับผู้ป่วยโรคซึมเศร้า (major depressive disorder: MDD) นั้นให้ผลการรักษาไม่เป็นที่น่าพอใจนัก กล่าวคือ มีอัตราการมีระยะโรคสงบ (remission rate) เพียงร้อยละ 30 เท่านั้น ทำให้ต้องมีการปรับเปลี่ยนการรักษาหรือมองหาการรักษาเสริมอื่น ๆ สำหรับผู้ป่วยกลุ่มนี้ และสมมติฐานหนึ่งที่อาจนำไปสู่การค้นพบวิธีการรักษาใหม่ ๆ ก็คือ สมมติฐานที่ว่าโรค MDD อาจมีความสัมพันธ์กับกระบวนการอักเสบ (inflammatory hypothesis) เนื่องจากพบว่าในกลุ่มผู้ป่วยเหล่านี้มีการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันที่มากขึ้น และมีสารที่กระตุ้นการอักเสบ (pro-inflammatory cytokines) เพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน

Minocycline เป็นยาปฏิชีวนะในกลุ่ม tetracyclines ที่มีการนำมาใช้เป็นเวลานานแล้ว โดยส่วนใหญ่นำมาใช้ต่อเนื่องเพื่อการรักษาปัญหาสิว ซึ่งนอกจากฤทธิ์ในแง่ของการต่อต้านเชื้อแบคทีเรียแล้ว ข้อมูลการศึกษาที่ผ่านมายังพบอีกด้วยว่ายานี้มีผลยับยั้งการทำงานของ microglia cell ซึ่งทำให้กระบวนการกระตุ้นการอักเสบและการสร้าง inflammatory cytokines ลดลงไปด้วย และยังพบข้อมูลที่เพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ อีกด้วยว่า minocycline สามารถลดอาการของ MDD ลงได้ และผู้ป่วย MDD ที่หยุดใช้ minocycline กลับมีอาการเพิ่มมากขึ้น ซึ่งแสดงว่ายานี้อาจมีผลในการรักษา MDD ได้

 Dr.Olivia M Dean จาก Deakin University School of Medicine ประเทศออสเตรเลีย และทีมผู้วิจัยมีความสนใจเกี่ยวกับบทบาทของ minocycline ที่อาจนำมาใช้เสริมกับการรักษาหลักที่มีอยู่ก่อนได้ จึงทำการศึกษาแบบ randomized controlled trial ในอาสาสมัครจำนวน 71 คน แบ่งเป็น 2 กลุ่ม เพื่อเปรียบเทียบการใช้ minocycline 200 มิลลิกรัมต่อวัน เทียบกับยาหลอกเป็นเวลา 12 สัปดาห์ และติดตามอาการต่อไปอีกเป็นเวลา 4 สัปดาห์ โดยอาสาสมัครที่เข้าร่วมในการวิจัยนี้จะต้องได้รับการวินิจฉัยเป็น MDD ตามเกณฑ์การวินิจฉัยของ DSM-IV และมีความรุนแรงของอาการที่ประเมินด้วยเกณฑ์ the Montgomery-Åsberg Depression Rating Scale (MADRS) อย่างน้อย 25 คะแนน แต่มีอาการคงที่ต่อเนื่องกันอย่างน้อย 2 สัปดาห์ก่อนเริ่มการศึกษา และอาจเคยได้รับการรักษามาก่อนนี้แล้วหรือไม่ก็ได้

ผลการศึกษาที่ต้องการวัดจากการวิจัยนี้ ได้แก่ อาการต่าง ๆ ของ MDD ที่ประเมินด้วย MADRS, ความรู้สึกโดยรวมที่วัดด้วย Clinical Global Impression-Improvement (CGII) และ Clinical Global Impression Severity (CGI-S) scales, Patient Global Impression (PGI) scale และ Hamilton Anxiety Rating Scale (HAM-A) คุณภาพชีวิต และความสามารถในการทำงานหรือดำรงชีวิต ซึ่งจะทำการประเมินทุก ๆ 4 สัปดาห์ ตั้งแต่สัปดาห์ที่ 4 ถึง 16

ผลการศึกษาซึ่งมีผู้ที่อยู่รับการรักษาติดตามอาการจนครบทั้งสิ้น 55 คน พบว่าในแง่ของ MADRS หลังการรักษาในทั้ง 2 กลุ่มนั้น ไม่ได้มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ แต่ก็พบว่าในกลุ่มอาสาสมัครที่ได้รับ minocycline นั้นมีอาการของ MDD เฉลี่ยลดลงได้ดีกว่าถึง 4 คะแนน เมื่อเทียบกับกลุ่มที่ได้รับยาหลอก นอกจากนี้ยังพบว่าอาสาสมัครที่ได้รับยามีแนวโน้มที่จะมีอาการวิตกกังวลน้อยกว่า รวมไปถึงการมีคุณภาพชีวิตและความสามารถในการทำงานที่ดีขึ้นกว่ากลุ่มที่ไม่ได้รับยาอย่างมีนัยสำคัญ

ผู้วิจัยกล่าวว่า แม้ผลการศึกษาจะออกมาพบว่าการใช้ minocycline ไม่ได้ทำให้อาการของ MDD ลดลงได้อย่างมีนัยสำคัญ แต่ก็พบว่าสามารถลดอาการลงได้ถึง 4 คะแนน MADRS ซึ่งถือว่าเป็นผลการรักษาที่ค่อนข้างดีเมื่อเทียบกับการรักษาแบบอื่น ๆ ที่มีอยู่ซึ่งไม่ค่อยได้ผลมากนัก ดังนั้น จึงมีความเป็นไปได้มากว่ายาชนิดนี้จะมีบทบาทในการนำมาใช้เพื่อการรักษาเสริมกับการรักษาอื่นได้ และเนื่องจากข้อมูลเกี่ยวกับความปลอดภัยของยานี้ก็มีความชัดเจนเนื่องจากมีการใช้กันมาเป็นเวลานานแล้ว ดังนั้น จึงอาจเป็นทางเลือกหนึ่งของการนำมาใช้ทางคลินิกในอนาคตได้